Yeni bir fikriniz var veya fikrinizin prototipinizi doğruladınız ve üretim ile ticarileştirme aşamasına geldiniz. Bir önceki yazımızda henüz fikir aşamasında yapacağınız araştırma için bir örnek ele almıştık. Bu yazımızda ise üretim aşamasında araştırma stratejisini ele alacağız. Bu aşamada üretmek istediğimiz ürünün her bir unsurunu değerlendirmeliyiz. Burada dikkat edilmesi gereken ürününüzün bütünüyle örtüşen bir patent aramıyorsunuz, ürününüzü parça parça ele almanız gerekir. Yani önceki yazıdan örnekle bir otomatik bitki yetiştirme sistemi tasarladığımızı düşünelim burada tüm sistemin bir arada olması yanı sıra veri işleme sistemini tek başına koruyan bir patent var mıdır veya sensör kombinasyonunu aynı anda içeren bir yapı var mıdır şeklinde analiz edilmelidir. Burada birçok varsayım yapabiliriz fakat emin olamadığımız noktalarda incelemeye aldığımız unsurları 20 yılı dolmuş literatür içinde bulmaya gayret edebiliriz ve bu da bizi güvenli bölgede tutacaktır.
Araştırmaya dair kritik konular;
- Unsur özelinde keywordler(eş anlamlıları ile) oluşturulur.
- En daraltılmış alternatif arama yolları ile istemlerde arama yapılır. (daha fazla daraltma için öncelikle bilinen sektörde bilinen başvuru sahipleri ve ipc eklenebilir)
- Alternatif arama yollarında ulaşılan sonuçlar ayrı ayrı listelenir ve yinelenenler kaldırılır.
- Devamlı yinelenen sonuçlar ile karşılaşılana kadar alternatif araştırma kombinasyonları ile devam edilir; en yakın sonuçlar ilgililik seviyesine göre filtrelenebilir ve riskli kapsam kısaca not alınır.(burada başvurunun detayları ayrı ayrı sütunlarda yer almalıdır: legal durumu, geçerli olduğu ülkeler, başvuru sahibi, başvuru tarihi vb..)
- Henüz araştırma aşamasında olan çalışmalar da kapsam dahilindedir; çünkü bunların içinde eğer kapsamımıza yakın sonuçlar var ise ilerde tescil durumu olabilir ve risk teşkil eder. Sadece en son düzenlenen istem takımı bulunup değerlendirmeye alınmalıdır.
- Tarih filtrelemesi ile 20 yılı geçmiş patentlerin öncelikli değerlendirilmesi yapılır; kapsamı karşılayan patent var mı incelenir. (bu araştırmada sadece istemlerde değil tüm dokümanda bakılabildiğinden daha daraltıcı keywordler ile aratmaya başlanabilir.)
- En ilgili bulunan sonuçlardan istemleri engelleyici görünenlerin ülke bazında legal durumları yazılır. (ilk aşamada lens.org’dan faydalanılabilir fakat %100 güvenli olmadığından kritik görülen sonuçlar için ilgili ülke ofisinden de legal durumu incelenir.)
- Eğer tüm üretim ve ticari faaliyetiniz örneğin Türkiye’de sınırlı ise bu durumda öncelikle Türk Patent’in veritabanını iyi incelemelisiniz; akabinde espacenet gibi veritabanlarında ileride Türkiye’ye giriş yapma ihtimali olan başvuruları inceleyebilirsiniz.
Bir örnek üzerinden inceleyebiliriz:
Gıdaların bozulma durumunu gerçek zamanlı olarak izleyen ve kullanıcıya bozulma riskini bildiren bir akıllı ambalaj geliştirmek istiyoruz. Ambalajın iç kısmında yer alan bir sensör, gıda bozulması sırasında oluşan gazları algılar. Sensör, bozulma tespit ettiğinde ambalaj üzerindeki bir etiket renk değiştirir.
En basit haliyle bu tip bir fikrin üretilebilirlik seviyesini analiz edelim. Sistemdeki kritik unsurları ele alalım:
- Gaz algılayıcı bir sensör içeriyor,
- Gıda bozulmasını tespit ediyor,
- Bu bilgi etikette renk değişimiyle kullanıcıya aktarılıyor.
Teknik Problemin Tanımı
Gıdaların bozulup bozulmadığını kullanıcılar çoğunlukla koku, görünüm ya da son tüketim tarihine bakarak anlar. Ancak bu yöntemler hem subjektiftir, hem de her zaman güvenli değildir.
Buradaki teknik problem:
- Gıdaların bozulma sürecinin anlık ve objektif şekilde takip edilememesi,
- Bu bilgilerin kullanıcıya görsel ve pratik olarak iletilememesi.
Buluşun Patent Literatüründe Karşılığının Olup Olmadığı Tespiti
Diyelim ki bir patent ana isteminde şöyle diyorsa:
“Et paketlerinde, amonyak gazı algılandığında renk değiştiren biyokimyasal tabaka içeren akıllı ambalaj sistemi…”
Senin üretmek istediğin ürün ise;
- Tavuk ürünleri için metilamin gazını algılıyor
- Renk değişimi pH göstergesiyle değil, dijital QR sistemiyle bildiriliyor..
Bu durumda “buluşun teknik kapsamı dışına çıktığın” için üretim serbestliği olabilir ama patentin ana isteminin aynen yukarıdaki şekilde olduğu varsayımında bu durum geçerlidir. Eğer bulduğun patent daha geniş bir koruma kapsamı için yazıldıysa örneğin ana istemi:
1.“Bozulabilir gıda ürünlerinin ambalajlanmasında kullanılan, ambalajın iç ortamında oluşan bozulma kaynaklı gazları algılayan en az bir sensör ile,
söz konusu gazların önceden tanımlı bir algılama eşiğini* aştığında kullanıcıya bilgi vermek üzere ambalajın dış yüzeyinde görsel uyarı sağlayan bir bildirim modülü içeren,
bozulma tespiti yapma özelliğine sahip bir akıllı ambalaj sistemi.
*tarifnamede açıklanmıştır.
2. istemi ise; İstem 1’de belirtilen akıllı ambalaj sistemi,
- metilamin, amonyak veya trimetilamin gibi uçucu organik bileşikleri algılayabilen elektrokimyasal bir sensör;
- gaz yoğunluğuna bağlı olarak renk, desen veya dijital QR kod içeriğini değiştirebilen bir bildirim etiketi;
- ve bu sistemi kontrol eden bir mikrodenetleyici modül içerme özelliğine sahiptir.
Şeklinde oluşturuldu ise bu durumda ana istem oldukça kapsayıcıdır yani yalnızca tavuk değil, tüm bozulabilir gıdalar için geçerli olacak şekilde yazılmıştır. Bu durumda bu başvuru patente döndü ise mutlaka ana istemdeki en az bir unsur değiştirilmelidir. Bu üretim serbestliği bakış açısıdır. Fakat patent alma yönünden konuya bakarsan bu durumda mevcudun üzerine ekleyerek patentlenebilirlik sağlanabilir; patentlenebilirlik tüm literatür incelendiğinde buluş basamağının aşılması konusudur. Aynı zamanda üretim serbestliğinde bağlayıcı unsur sadece patent literatürü iken; patentlenebilirlikte her türlü literatür yenilik öldürebilir(youtube, blog, makale; yani aslında halka açık her türlü mecra).
Sonuç olarak; bir ürün fikrinin teknik olarak geliştirilebilir olması, onun ticari olarak üretilebilir olduğu anlamına gelmez. Üretim serbestliği (Freedom to Operate – FTO) analizi, fikrin pazara sunulmadan önce herhangi bir üçüncü tarafın geçerli patent haklarını ihlal edip etmediğini değerlendirmek açısından kritik öneme sahiptir. Bu analiz; teknik benzerliklerin belirlenmesi, koruma kapsamlarının incelenmesi ve geçerlilik süresi gibi faktörlerin detaylı incelenmesini içerir. Özellikle inovatif ürünlerin geliştirilme sürecinde, ön patent araştırmasından farklı olarak, FTO analizinin yapılması hem hukuki riskleri azaltmakta hem de yatırım kararlarında netlik sağlamaktadır. Bu nedenle, bir ürün pazara sunulmadan önce FTO analizinin profesyonel destekle yapılması, sürdürülebilir ve güvenli bir ticari strateji için vazgeçilmezdir.
Üretim serbestliği analizi için stratejik ilerleme önerisi:
Yol haritası:
- Ticari Hedef ve Ülke Belirlenir
- Ürün ya da Prosesin Teknik Unsurları Belirlenir ve Anahtar Kelime Listesi/ IPC/Rakip Firma vb Oluşturulur
- İstemlerde daraltılmış arama yollarıyla araştırma yapılır(burada ilk olarak 20 yılı dolmuş patentlerin istem ve tarifnameleri incelenip bu alternatif aramada birebir kapsayıcı patent bulmaya çalışabilirsiniz)
- Daha geniş kapsamlı arama ile çıkan sonuçlar da incelenir duruma göre daha dar ya da genişletme yapılır.
- En yakın patentler seçilir, her arama yolu için listelerde yinelenenler elenir
- Araştırma aşamasındaki başvurular da değerlendirmeye alınır(Henüz tescil almamış olsa da)
- Engelleyici İstemler İçin Hukuki Durum Kontrolü Yapılır(Legal durum ülkeler özelinde incelenir; örneğin Lens.org veya ilgili patent ofisinden)
- Riskli Kapsamlar Belirlenir ve Notlanır
- Alternatif bir çözüm geliştirme şansı var mı diye unsur bazında bakılır, bu noktada yapay zeka kullanmak oldukça fayda sağlar.
Bir sonraki konu trend analizi olsun mu? –> Yorumlara yazabilirsiniz.